Söğüt (Salix) Yetiştiriciliği

SALİX (SÖĞÜT) YETİŞTİRİCİLİĞİ
Bilimsel Sınıflandırma
Alem: Plantae
Bölüm: Magnoliophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Takım: Salicales
Familya: Salicaceae
Cins: Salix sp.
Söğüt'ün Genel Özellikleri
Yeryüzünde 300’den fazla türü ve alttürü vardır. Ilıman ve soğuk bölgelerde rahatlıkla yetişmektedir. Melez yapma yetenekleri fazla olan ağaç, ağaççık ya da çalılardır. Sulak yerlerde ve derin topraklarda kolay yetişirler.

Resim : Söğüt bitkisinin dal yapısı
Genellikle yazın yeşil, nadiren her dem yeşildirler. Dalların kesiti yuvarlak, yaprakları ince uzun mızrak biçiminde, dal üzerinde sarmal veya karşılıklı dizilişlidir. Çiçekleri iki evcikli, çok çiçekli başak durumundadır. Meyveleri iki kapaklı kapsül biçiminde, tohumları küçük kahverengi veya koyu yeşil renklidir. Sürgün verme yetenekleri çoktur. Pamuksu tüylerle donanımlı tohumları kolayca yayılır, bu nedenle öncü ağaçlardır. Gövde, tepe ve yaprak yapıları bakımından plastik görünümlüdürler. Hızlı gelişirler.

Söğüt Bitkisinin Üretimi
Söğütler tohum ve çelikle üretilir. Tohumlar, kapsüller olgunlaşır olgunlaşmaz hemen toplanır ve ekilir. Çünkü tohumlar oda sıcaklığında canlılıklarını ancak birkaç gün muhafaza edebilirler. En uygun şartlarda bile canlılıklarını 4 – 6 hafta koruyabilmektedirler.

Resim : Söğüt bitkisinin sürgünü
Tohumlarda dinlenme yoktur. Ekimden itibaren, tohumlar nemli tutulursa bir gün içinde çimlenme başlar. Tohumla üretimin yanında en çok kullanılan yöntem çelikle üretimdir. Çelikler kasım- mart arasında alınmalıdır. Çelik boyu 30 cm olarak alınır ve açık araziye dikilerek kolayca köklenir.
Söğüt Bitk,isinin Ekolojik İstekleri
Söğütlerin ışık isteği fazladır. Genellikle serin ve nemli toprakları severler. Ancak kurak yerlerde yetişen türleri de vardır. Dona karşı dayanıklıdırlar.
Söğüt Bitkisinin Peyzajda Kullanımı
Ülkemizin kırsal kesimlerinin önemli ağaçlarındandır. Ova ve dağlık kesimlerde yetişirler. Baharda erken sürerler. Erken çiçek açarlar. Akarsu boylarında, kumullarda ve kirli havalı yerlerde, yamaçlarda, evlerde, taş ve kaya bahçelerinde kullanılabilir.
Söğüt Bitkisinin Önemli Türleri
 Salix alba: Aksöğüt
Yurdumuzda özellikle çay ve dere kenarlarında doğal olarak yaşar. Kuzey yarım kürede geniş bir yayılım gösterir. Yazın yeşil, 20 – 30 metre boylanabilmektedir. Düzgün bir gövdeye sahiptir. Kabuk boz renkli ve uzunlamasına yarıklıdır. Dalları sarımtırak, sürgün ucu aşağıya sarkıktır. Yaprakları 6 – 10 cm uzunlukta, dar ve uzun mızrak biçiminde, kısa saplı, kenarları ince dişlidir. Erkek ve dişi çiçekler başak biçimindedir. Nisan – mayıs arasında çiçeklenir.

Resim : Salix alba
Tohumlar çok küçük olup diplerinde uçmaya yarayan tüy demetleri vardır. Tohumlar haziran ayında olgunlaşır. Tohumlar canlılıklarını çabuk yitirdikleri için tohum ekimi tercih edilmez. Sert çelikler kasım – şubat arasında açık ve korunaklı yerlerde alınmalıdır. Eğer serada çelikler dikilecekse ağustos – haziran arasında alınmalıdır. Yetişme istekleri bakımından akarsu boylarında derin, nemli, kuvvetli topraklarda iyi yetişir. Düzgün kalın bir gövde yapar. Sık, ince ve uzun bir kök sistemi geliştirir. Işık isteği fazladır.

 Salix babylonica : Salkım Söğüt
Asya’nın güney bölgelerinde doğal olarak yaşamaktadır. 10 – 15 metre boylanabilmektedir. Yazın yeşil, sarkık formlu ağaçlardır. Dalları çok uzun ve ince, sarkık, ince sürgünler boz renkli tüylüdür. Yaprakları 8 – 15 cm uzunluğundadır. Yapraklar dar, şeritler hâlindedir. Çiçekleri başak şeklindedir. Baharda erken sürüp mart – nisan arasında çiçeklenir, sarımsı beyaz renklidir.

Resim : Salix babylonica

Resim : Salix babylonicanın yaprak ve gövde yapısı

Su kıyısı için çok elverişli bir bitkidir. Derin, serin, nemli ve killi toprakları sever. Tuzlu ve sahil kenarındaki topraklarda rahatlıkla yetişebilmektedir. Dona karşı duyarlıdır.
Soğuk ve rutubetli yerlerde yetişebilmektedir. Budamaya yatkın bir ağaçtır. Yayvan bir kök
yapar. Çelikle üretimi yapılır. Odun çelikleri kasım – şubat arasında alınmalıdır.
 Salix caprea: Keçi Söğüdü
Avrupa, Asya ve Kuzey Afrika’da doğal olarak yaşar. Yurdumuzun hemen her yerinde, ormanlarda, dere kenarlarında, yamaçlarda görülür. Nemli veya kuru topraklarda hatta ıslak yetişme ortamlarında bile yetişir. Besince zengin toprakları sever. Tuza karşı hassastırlar. Kolay kök yapabilmektedirler. Yaprakları yeşil renkte olup oval bir yapıdadır. Yaprağının alt yüzü tüylüdür. Güneşli yerleri severler. Kışa ve deniz soğuğuna dayanıklıdırlar. Çiçeklenmesi mart – nisan aylarında olur. Tohumları küçük ve tüylüdür. Mayıs ayında tohumlar olgunlaşır. Çelikle üretim esastır. Bitkinin son yıl sürgünlerinden alınan yeşil çelikle ve yaz boyunca alınan yarı olgun çelikleri ile üretilir. Köklenmesi çok kolaydır.

Resim: Salix caprea pendula ve bitkide sürgün,yaprak,çiçek
Söğüt Bitkisinde Görünen Önemli Hastalık ve Zararlılar
Yaprak biti, kabuklu bit, yeşil kurt, kın kanatlılardır. Külleme ve karaleke ise en çok görülen hastalıklardır.

Kaynak :http://www.megep.meb.gov.tr