Palmiye Yetiştiriciliği

PALMİYE YETİŞTİRİCİLİĞİ
Bilimsel Sınıflandırma
Alem: Plantae
Bölüm: Magnoliophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Takım: Arecales
Familya: Arecaceae
Genel Özellikleri
Tropik ve subtropik kuşağın özgün bitkileri olan ve bu bölgelerde yetiştirilen palmiyelerin çok çeşitli cinsleri bulunmaktadır. 1000’den fazla türü vardır. Gövdelerinde yıllık halka oluşturmayan palmiyeler, gövde, yaprak ve lifleriyle meyvelerinden ve tepe sürgünlerinden yararlanılan; çevre düzenlemelerinde kullanılan odunsu ve uzun ömürlü bitkilerdir. Gövdeleri genellikle dallanma yapmaz. Silindirik bir yapıdadır. Büyük, yelpaze biçiminde yapraklara sahiptir. Yapraklar gövdenin uç – tepe kısmında toplanmıştır. Her dem yeşil bitkilerdir. Meyveleri üzümsü, çekirdekli ve sulu yapıdadır.
Üretimi
Tohum, kökten ayırma ve aşı ile üretilmektedir.
Ekolojik İstekleri
Sıcak, ılıman ve güneşli iklimlerden hoşlanırlar. Uzun süreli donlardan zarar görürler. Taban suyu problemli olmayan, besince zengin topraklarda iyi gelişirler. Kısacası, verimli ve geçirgen topraklardan hoşlanırlar. Kuru ve kurak topraklara uyum sağlayabilirler.
Peyzajda Kullanımı
Yüzme havuzu kenarlarında, cadde kenarlarında, tek veya grup hâlinde kullanılabilir.
Düzenlemelerde tropik bir hava yaratmaktadır.
Önemli Türleri
 Chamaerops excelsa : Çin Bodur Palmiyesi
Çin kökenlidir. Ülkemizde Akdeniz ve Ege sahil şeridi başta olmak üzere Karadeniz kıyılarında da yetişebilmektedir. 6 metreye kadar boylanabilir. Yaprakları yelpaze şeklindedir. Yaprakların uzunluğu 90 cm ve genişliği 1,20 cm kadardır. Yavaş büyür. Çiçekleri sarı, küçük ve çok sayıdadır. Nisan – mayıs arasında çiçeklenir.

Resim : Chamaerops excelsa bitkisinin habitüsü, meyvesi, tohumu
Çiçek ve meyve salkımı ( hevengi ) 60 cm kadar büyüyebilmektedir. Salkım yaprakların arasından çıkar ve aşağıya doğru sarkar. Gövdesi dallanmaz. Gövde genellikle kahverengi liflerle kaplıdır. Tohum ve yavru bitkilerinin ayrılması ile üretilir. Tohumlar sarımsı renkli olup içinde sert ve büyük bir besin deposu vardır. Verimli ve geçirgen topraklardan hoşlanır. Sıcak, ılıman iklimlerden hoşlanır. Uzun süreli donlardan zarar görür.
 Chamaerops humulis: Akdeniz Bodur Palmiyesi
Akdeniz bölgelerinde ve Kuzey Afrika kıyılarında rahatlıkla yetişebilmektedir. Avrupa kökenli tek palmiyedir. Ülkemizde de rahatlıkla yetişebilmektedir. 90 – 150 cm 73 kadar boylanabilmektedir. Kısa saplı yaprakları yelpaze biçimindedir. Yaprak rengi mavimsi yeşildir. Yavaş büyür. Çok gövdelidir. Işık ağacıdır.

Resim : Chamaerops humulis bitkisi
Çoğunlukla sıcak yerlerde ve derin topraklarda iyi yetişir. Soğuğa dayanıklıdır. Taban suyu problemi olmayan, besince zengin, gübreli ve iyi drene olan topraklarda rahat yetişir. Kuru ve kurak topraklara uyum gösterir. Uzun süreli donlardan bitkinin kök sistemi zarar görür. Üretimi genellikle tohumla olmaktadır. Sarkan salkımlarda çok miktarda tohum bulunur.
Sonbaharda olgunlaşan tohumlar sarı renkli olup, oldukça sert ve bol besin dokuludur. Tohumlar olgunlaşır olgunlaşmaz hemen ekilmelidir. Saklanan tohumların ekim öncesi bir iki gün kısa bir katlamaya alınması ve ilkbaharda ekimi yapılması uygundur. Tohumla üretimin yanında yavru sürgünlerin ayrılması ile de üretilebilmektedir.
Park ve bahçelerde tek veya grup hâlinde kullanılabilir. Yaprakları ipliksi olup ip yapımında kullanılır. Rüzgârdan korunaklı yerlerde dikiminin yapılması tavsiye edilir.
 Phoenix canariensis : Kanarya Adaları Hurma Ağacı
Kanarya Adaları’nda doğal olarak yetişmektedir. Sıcak ülkelerde dışarıda diğer ülkelerde ise iç mekân bitkisi olarak kullanılmaktadır. Ülkemizin güney ve batı bölgelerinde açıkta yetiştirilmektedir Önceleri hızlı sonraları yavaş büyürler. 9 – 12 metre boylanabilmektedir. Yaprakları uzun ve geniş tüysü biçimlidir. Yapraklar ağacın tepe kısmında toplanmıştır ve yapraklar aşağı doğru sarkmaktadır. Çiçekleri ve meyveleri yaprak diplerinden çıkar ve büyük bir salkım hâlinde aşağı doğru sarkar. Meyveleri 1 – 2 cm çapında, 3 – 5 cm uzunluğunda yumuşak, tatlı ve lezzetlidir, yenir.

Resim : Phoenix canariensis bitkisi
Üretimi tohum ve kökten ayırma ile olmaktadır. Humusca zengin, gübreli ve kumlu topraklarda iyi yetişir. Kireçten hoşlanmaz. Tuzlu topraklar ve sahil arazilerde yetiştirmeye uygundur. Fazla su ve kuraklık köklerine zarar verir. Deniz ikliminden hoşlanır. Donlara karşı duyarlıdır. Rüzgâra karşı korunaklı yerlere dikilmelidir. Tohum ve kök ayrımı ile üretilirler. Tohumla üretim oldukça yavaş ilerler. Dişi ve erkek çiçeklerin ayrı ağaçlarda bulunuşu, tohum üretimini güçleştirir. Sonbaharda ekilen tohumlar ilkbaharda çimlenir. Endüstriyel yöreler uygun değildir. Öz çürüklüğüne karşı duyarlıdır.
 Phoenix dactylifera : Afrika Hurma Ağacı
Arabistan kökenlidir. Ülkemizde Güney Anadolu’da sıcak yörelerde yetişmektedir ancak ürün kısıtlıdır

Resim : Phoenix dactylifera bitkisi

Resim : Phoenix dactylifera fide hali ve meyveleri
Dik büyür. Kökten sürebilme yeteneğindedir. Silindirik gövdesi uzundur ( 15 – 25 metre ) . Yaprakları geniş, tüysü ve donuk gri renklidir. Meyveleri eliptik biçimli, etli ve çok lezzetlidir. Üretimi tohum veya kökten ayırma ile olmaktadır. Çok sıcak, güneşli yerlerde, hafif topraklarda iyi gelişir. Kapalı mekânlarda kullanıyorsak mutlaka aydınlık ve havadar yerler olmasını tercih etmeliyiz.
 Phoenix theophrasti : Datça Hurma Ağacı
Akdeniz kuşağı bitkisidir. Özellikle Datça Yarımadası’nda yetişmektedir. 10 – 15 metre kadar boylanır. Yaprakların uzunluğu 3 -5 metre kadardır. Yaprakçıkları ise 20 – 50 cm uzunluğundadır. Yaprakların dip tarafı dikenlidir.

Resim : Phoenix theophrasti
Üretimi tohum ve kökten ayırma ile olmaktadır. Sıcak Akdeniz iklim kuşağında, sıcak ve güneşli, korunaklı vadi içlerinde, hafif kumlu ve çakıllı topraklarda iyi gelişir.

 Washingtonia Filifera: Çöl Palmiyesi

Resim : Genel görünüşü
Kuzey Amerika’da doğal olarak yetişmektedir. 20 metre kadar boylanabilmektedir. Gövdesinin altı geniş – silindirik, gövde kabuğu kalın, mat, açık kahve kırmızı renktedir. 100 – 180 cm olan yaprakları yelpaze şeklindedir. Meyveleri 8 – 10 mm uzunluğunda, siyah renklidir. Çiçekler huni biçimindedir. Salkım hâlindedir. Üretimi tohum veya kökten ayırma ile olmaktadır. Çok kurak ve çok sıcak bölgelerde, derin topraklarda iyi gelişir. Sıcak rüzgârlara dayanıklıdır. Kurumuş yapraklarının aşağı sarkarak ağaç gövdesini sarması dekoratif bir görünüm kazanmasına neden olur.

Resim : Yaprak ve meyvesi
Karşılaşılan Önemli Hastalık ve Zararlılar
Önemli hastalık ve zararlısı yoktur.

Kaynak :http://www.megep.meb.gov.tr