Orkide Hasat ve Pazarlama İşlemleri

HASAT İŞLEMLERİ

Hasat :
Diğer birçok kesme çiçekten farklı olarak orkide bitkileri uzun yıllar saklanabilir. Bu yüzden çiçek hasadı yetiştiriciler için büyük önem taşır. Hasat birçok değişik şekilde yapılabilir. Virüs hastalıkları kesim esnasında bulaştığından yetiştiriciler bir kere kullandıkları bıçağı diğer bitkide değiştirirler. Ya da hasat yapan kişi ucu değişen maket bıçağı kullanır. Bu bıçaklar sterilize edilebilir ve tekrar kullanılabilir.

Fotoğraf 1: Hasada gelmiş orkideler
Çiçek kesiminde kullanılan aletler bitkiler arasında değiştirildikten sonra trisodyum fosfatta veya doymuş bir kireç karışımına (pH 12) batırılmalıdır. Bu karışımlar kullanılan aletlerin iyi bir şekilde dezenfekte edilmesini sağlar. Genel olarak orkide çiçekleri açıldıktan 3–4 gün sonraya kadar olgunlaşmazlar. Bunun için çiçeğin tazelik yaşını bilmek hasattan önce önemlidir. Çiçekler olgunlaşmadan kesilirlerse dik durmazlar ve toptancıya ulaşmadan canlılığını yitirirler.


Fotoğraf 5.2: Orkidelerin kesim yerleri ve kesimleri
Sprey tipi orkidelerde böyle bir sorun yoktur. Bitki üzerindeki her çiçek 1–2 gün arayla açar. Eğer üç veya daha fazla çiçek başak üzerinde açarsa alttaki çiçek olgundur ve hasat edilebilir. Bazı yetiştiriciler çiçeklerin olgunlaştığına emin olmak için hasat etmeden önce başak üzerindeki bütün çiçeklerin açmasını beklerler. Ancak bu durum çiçeğin vazo ömrünü azaltacağından tavsiye edilmez.
Cattleya çiçeklerinin hangisinin ne zaman açtığını saptamak çok sayıda çiçek verdiğinden oldukça zordur. Çoğunlukla aynı günde bir başak üzerinde birden fazla çiçek açabilir. Bunları izlemek için çiçek açan saksının dibine her gün değişik renklerde işaret konulabilir. Her gün kullanılan değişik bir renk ile yetiştirici hemen hemen her çiçeğin ne zaman açtığını bilir.


Fotoğraf : Spray orkide çeşidi
Cattleya ve Cymbidium çiçekleri satış için kesildiklerinde en kısa zamanda ılık su dolu bir kaba konulmalıdır. Sprey tipi orkideler genellikle kuru halde gemilere yüklenerek ihraç edilirler. Hawai ve Singapur’ da bazı Dendrobium ve Aranda yetiştiricileri paketleme ve nakilden önce tüm sprey orkideleri 15 dk. suya daldırırlar. Bazı üreticiler ise orkideleri satışa göndermeden önce saplarını küçük nemli pamuğa sararlar. 12’ lik demetleri plastik bir pakete koyarlar.
Bazı üreticiler ise kesim işlemimden hemen sonra orkideler pazara hazırlanırken içerisi su dolu olan küçük tüpleri orkidelerin dip kısmına yerleştirirler. Bu tüpler içerisindeki su bitkinin gideceği yere kadar canlı kalmasını sağlar.

Fotoğraf 4: Orkidelerde kullanılan tüpler ve orkide saplarına geçirilmeleri
Tasnif
Orkidelerde de diğer kesme çiçeklerde olduğu gibi tam bir standardizasyon yoktur.
Sınıflandırma esas olarak yetiştiriciye bırakılır ve genellikle ülkeden ülkeye değişir.

Fotoğraf : Orkidelerin tasnif edildiği masalar
Genel anlamda tasnif çiçek başağının boyuna, çiçek sayısına ve çiçek başağı üzerindeki çiçeklerin düzenine ve boyutlarına göre yapılır. Çiçek üzerindeki sürgün şeklinde dizilmiş yan dalların sınıflandırmada dikkate alınması gerekir.

Fotoğraf :Orkidelerin tasnifi ve kullanılan ambalaj malzemesi
Cattleya çiçeklerinin fiyatlarında renk ve boyutlar etkin rol oynar. Çiçeklerin boyutları aynı olduğunda beyaz çiçekli olanlar, pembe veya pembe kenarlı olandan daha pahalıdır.

Pazara Hazırlama
Orkidelerin pazara hazırlamanın pek çok yolu vardır. Cymbidium çiçekleri 6,8 veya 12’ lik şeffaf yüzlü kutular içinde paketlenir. Cymbidium çiçeklerinin başakları genellikle bir kutuya 100 çiçek gelecek şekilde büyük kutular içine paketlenir. Kaplar kutunun alt kısmında şeritlere bağlanır ve ince kesilmiş mumlu kâğıtlar taç ve yaprakları yolculuk sırasında koruması için çiçeklerin etrafına yerleştirilir.
Hawai ve Dendrobium türleri kutu başına 4 düzine sprey olacak şekilde paketlenir.
Standart kutu 75x25x17,5 cm’ dir. Singapur’ da yetiştiriciler 12 düzine Arachnis magg, E oei’ yi aynı boyutlardaki kutulara paketlerler. Kutunun üzerine kapak konulması için sprey tipler kurala göre bastırılır. Pazaryerinde kutunun kapağı açıldığında spreyler eski haline gelirler.

Fotoğraf 7: Orkidelerin pazara hazırlanması
Orkideler oldukça dayanıklı çiçeklerdir. Bu yüzden güvenle uzun mesafelere gönderilebilirler. Hatta orkide çiçeklerinin gemi ile dünyanın yarısını geçmeleri bile mümkündür. Nakil sırasında çiçeklerin çiçek tozları ile kirlenmesini önlemek için kaplara hava delikleri açılmalıdır. Bu da çiçeklerin özelliklerinin kaybetmeden satış yerlerine varmasını sağlar.

Fotoğraf : Orkidelerin kutulara yerleştirilmesi ve kapatılması

Fotoğraf : Çiçek kooperatifine gitmeyi bekleyen orkide kutuları
Çiçekler satış yerlerine geldikten sonra tek tek tüp ya da kaplardan çıkarılır. Çiçek sapının alt kısmından 1,75 cm’ lik kısmı kesilir ve sap koruyucu eklenmiş taze su dolu kaba daldırılır. Eğer çiçek bir korsaj ile paketlenmişse korsaj bir soğutucu içine konulur ve çiçekler birkaç gün burada kalır.
Sprey tipi orkideler de aynı şekilde ele alınmalıdır. Dipten 2,5 cm yukarıdan gövde kesilir ve çiçek koruyucular ile birlikte sap 38 0C suya yerleştirilir. Aranjmanlarda kullanıldığında suyun içine dayanıklılığı arttırmak için koruyucular yerleştirilir.

Fotoğraf : Sprey orkidelerin pazara hazırlanması
Orkideler aynı zamanda değişik şekillerde de piyasaya sunulurlar. Özel kutulara tek tek yerleştirilen orkide çiçekleri bu şekilde tüketicinin zevkine sunulur.

Fotoğraf : Kullanılan malzemeler ve yapılışı
Hazırlanan bu paketler tekrar kutulara konularak piyasaya sunulur.
Depolama
Orkideler diğer kesme çiçeklerden farklı olarak -1 0C’ de asla saklanamazlar. Çiçekler bu sıcaklıkta 3 günde kahverengine döner ve satış şansını kaybeder.

Fotoğraf : Orkidelerin saklandığı soğuk hava deposu
Orkide çiçekleri bitki üzerinde iken oldukça uzun ömürlüdür. 3–4 hafta kadar yetiştiriciler ihtiyaç durumuna göre çiçekleri bitki üzerinde bırakmayı tercih ederler. Eğer kesilmesi ve saklanması gerekiyorsa 5–7 0C’ de saklanmalıdır. Bu sıcaklıkta 10–14 gün güvenle saklanabilir. Ancak orkideler olgunluk seviyesinde değillerse saklanma süreleri buna göre kısa olur.