Işılgan ( İlex) Yetiştiriciliği

İLEX (IŞILGAN) YETİŞTİRİCİLİĞİ
Bilimsel Sınıflandırma
Alem: Plantae
Bölüm: Magnoliophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Takım: Aquifoliales
Familya: Aquifoliaceae
Cins: İlex sp.
Genel Özellikleri
Tropik ve ılıman iklimli yerlerde yaşayan 300 kadar türü vardır. Ülkemizde daha çok kıyı bölgelerinde yetişmektedir. Her dem yeşil veya yazın yeşil türleri vardır.

Resim : İlex bitkisi ve meyveleri
Yaprakları sarmal dizilişli, saplı, kenarları tam veya dişli, diş uçları dikenlidir. Çiçekleri genellikle beyaz renklidir. Meyveler kırmızı, üzüme benzer.
Üretimi
Üretimleri tohum, çelik ve aşı ile olmaktadır. Tohumlar sonbaharda olgunlaşır ve toplanır. İki yıl katlanarak saklanır ve ilkbaharda atılır. Tohumun atılacağı yer nemli ve gölge olmalıdır. Çimlenme az olmaktadır. Çelikle üretimde ise, çelikler ağustos- şubat ayları arasında alınır. 7,5 – 10 cm uzunluğunda çelikler alınmalıdır. Aşı ile üretimde ise, kalem ve göz aşı uygulanır. Kalem aşısı olarak yarma, dilcikli ve yandan aşı yöntemleri kullanılır.
Kalem aşılarda en iyi sonuçlar bitkiler dinlenme mevsiminde iken yapılanıdır. Ayrıca ilex hava daldırma ile de üretilebilir. Haziran ayında uygulanır.
Ekolojik İstekleri
Şiddetli kış donlarına duyarlıdır. Ilıman iklimli, nemli deniz ve dağ ikliminden hoşlanır. Besince zengin topraklarda iyi gelişir. Kireçli ve killi topraklarda da gelişebilir.Kuru topraklardan hoşlanmaz.
Peyzajda Kullanımı
Kirli hava şartlarına dayanıklıdır. Rüzgâra korunaklı yerleri tercih ederler. Çok iyi bir çit bitkisidir. Kapta ve dar alanlarda yetişmeye uygundur.
Önemli Türleri
 İlex aquifolium: Çobanpüskülü
Avrupa’nın batı ve güney bölgelerinde, ülkemizde ise Marmara, Karadeniz ve Güney Anadolu’da yerli olarak bulunur. 1250 metreye kadar olan yükseklikte yaşayabilmektedir. Serin, besince zengin topraklardan hoşlanır. Kuru toprakları sevmez. Genç bitkiler dondan daha çok zarar görür. Ilıman iklim bitkisidir. Yaz sıcaklığının en az 12 derece olan yerlerde meyve verimi yüksektir. Piramidal bir tepe yapar. Budamaya çok yatkındır. 15 metre kadar boylanır. Sığ kök yapar. Kökleri uzun süreli su baskınlarına dayanıklı değildir. Yarı gölge ağacıdır. Hep yeşil yapraklıdır. 3- 8 cm uzunluğunda ve 3–4 cm genişliğinde yaprakları vardır. Yapraklar derimsi yapıdadır.

Resim : İlex aquifolium
Meyve çekirdekli sulu ve 4–8 mm çapındadır. Parlak kırmızı renktedir. Mayıs ayında açan çiçekleri hoş kokuludur ve meyve sonbaharda görülür. Tohum ve çelikle üretilir.Tohum olgunlaşınca toplanır. Sonbaharda seraya atılır ya da katlamaya alınarak nisanda ekilir. İki yıl çimlenme olmaz. Çelikle üretecek olursak, yaz sonu yarı olgun çelik, kışın sera şartlarında ökçeli veya sert çelikle, sonbaharda daldırma veya aşı ile üretilir. Kirli havaya dayanıklıdır. İyi bir çit bitkisidir.
Karşılaşılan Önemli Hastalık ve Zararlılar
Kırmızı örümcek, kabuklu bit en çok görülen zararlılardır. Hastalıklar açısından ise kök çürüklüğü çok karşılaşılan sorunlardandır.

Kaynak :http://www.megep.meb.gov.tr