Aşılama Zamanları

Aşılama zamanları seçilen aşı çeşidine göre farklılık gösterir. Kalem aşıları genellikle ilkbaharda anaçta aktif büyüme dönemi başlayıp kalemde ise gözler uyanmaya başladığı dönemde yapılır. Ancak bazı bitki türlerinde bu süre yaz sonuna kadar devam eder.
Fakat bu durum göz aşılarında daha bir farklılık gösterir. Göz aşıları yapılma zamanlarına ve sürgün verme durumlarına göre ikiye ayrılır.

 Sürgün göz aşıları: Anaca yerleştirilen göz, aşının yapıldığı yıl içinde sürgün verir. Sürgün göz aşıları erken ve geç sürgün göz aşıları olmak üzere iki zamanda gerçekleşir.

Erken sürgün göz aşıları: Göz tomurcuklarda henüz bir kabarma görülmeden yani göz latent halde iken yapılır. Anacın ise aktif halde olması gerekir. Bunun için göz kalemleri aşılamadan bir süre önce alınıp 0-4o C'de anaçlar aktif hale geçene kadar saklanır. Bu aşılar ilkbaharda anaç gelişmeye ve özsuyu yürümeye başlayıp kabuk kolaylıkla ayrıldığında açık alanda yapılır. Aşı iki hafta içinde tutar ve gözün kuvvetli sürmesi için anacın aşı noktasının altında uyuyan gözlerden sürgün verenler koparılarak uzaklaştırılır. Bu yolla gücün büyük bir kısmı aşı gözünde toplanır.
Geç sürgün aşıları: Daha geç yani haziran ayının ilk yarısında yapılır. Bu dönemde göz artık yeni oluşmuş sürgünler haline dönüşmüş ve her yaprak koltuğunun altında iyi gelişmiş tomurcuklara sahip olmuşlardır. Aşı kalemi olarak bu tomurcuklar kullanılır. Geç sürgün aşılarında yara hemen kapanır ve aşı iki hafta içinde tutar. Aşının tuttuğu, yaprak sapının düşmesi ile anlaşılır. Göz hazirandan itibaren büyümeye devam eder ve bitkinin yeni tacını oluşturur. Bu yöntemde aşı gövde üzerinde yeteri kadar yüksekliğe takılmalı ve aşılamadan 3–4 gün sonra tepegözün 5–10 cm yukarısından kesilmelidir. Aşılamadan 10–15 gün sonra bu kesim gözün hemen üstüne kadar indirilir.
 Durgun göz aşıları: Temmuz ayından eylül başına kadar durgun göz aşısı uygulanır. Ancak anaçta büyüme halen devam etmektedir. Durgun göz aşısında gözler, bitkinin dış tarafında bulunan kısa ve yavaş büyüyen sürgünleri dışında, aynı yılın olgunlaşmış kuvvetli gelişen sürgünlerinden alınmalıdır. Göz kalemi olarak ise sürgünün orta kısımlarından küçük ve sivri formlarıyla ayrılan yaprak tomurcukları kullanılmalıdır.
Aşılamada kullanılacak olan kalemler, ıslak çuvallarda serin ve gölge yerlerde aşı yapılana kadar saklanır. Gözlerin taze olarak kullanılmasına özen gösterilmelidir. Gözler 2-3 haftada kaynayarak aşı tutar. Ancak gözler aynı yıl içinde sürmez. Ertesi ilkbahara kadar olduğu gibi kalır.

Resim 2.1: Anaçta T’nin açılması

Resim 2.2: Göz kaleminin hazırlanması

Resim 2.3: Gözün kaleme yerleştirilmesi Resim 2.4: Göz ile kalemin birleşmesi

Resim 2.5: Aşı rafyası ile bağlanması Resim 2.6: Gözün sürmüş hali

Normalde ilkbaharda anaç sürmeye hazırlanan gözlerin hemen üzerinden kesit yüzeyi aşının bulunduğu tarafın ters yönüne doğru meyilli olarak kesilir veya 10-15 cm koltuk altında kalacak şekilde kısaltılır. Böylece gözün kuvvetli olarak sürmesi sağlanır.