Ayçiçeği,Günebakan,Günaşık (Helianthus) Yetistiriciligi

HELİANTHUS ( AYÇİÇEĞİ, GÜNEBAKAN, GÜNÂŞIK ) YETİŞTİRİCİLİĞİ

Bilimsel Sınıflandırma
 Âlem: Plantae
 Bölüm: Magnoliophyta
 Sınıf: Magnoliopsida
 Takım: Asterales
 Familya: Compositae
 Cins: Helianthus sp.

1.Genel Özellikleri
Dikine büyüyen, yüksek boylu, bol dallı, bazılarının kökleri yumrulu bitkilerdir. Çiçekleri uzun saplı ve çoğunlukla çiçek tablaları büyüktür.

Fotoğraf 1: Helianthus bitkisi
Yaprakları aşağı kısımlarda karşılıklı, yukarı kısımlarda sarmal dizilişlidir. Yapraklar uzun saplı, kenarları düz veya dişli, çıplak veya tüylüdür. Haziran ortasından ağustos ortasına kadar çiçeklenmektedir. Uzun boylu çeşitleri kesme, kısa boylu çeşitleri saksılı olarak kullanılabilir.

2. Üretimi
Tohum, kökten ayırma ve parçalama yöntemleri kullanılarak çoğaltmak mümkündür. Tohumlar şubat–mart aylarında atılır. Çimlenmeden sonra en düşük 8 0C’ de tutulmalıdır. Tohum ekiminden çiçeklenmeye kadar geçen süre 4 – 5 aydır. Tohumlar 15 0C’ de iki haftada olur. Direkt araziye ekim de söz konusudur. Bu durumda her ocağa 3 -5 tohum koymak gerekir. Ocakların arasındaki mesafe 40 – 80 cm olabilir.

3. Ekolojik İstekleri
Güneşli yerlerden hoşlanır. Besin maddece zengin, humuslu toprakları sever. Genç bitkiler çiçeklenmeye kadar bol sulanmalıdır. Ancak gövdelerine su gelmemelidir. Kolay çürür.

4. Peyzajda Kullanımı
Ayçiçekleri bahçelerde tek olarak rahatlıkla kullanılabilir.

5. Önemli Türleri
 Helianthus angustifolius ( Dar yapraklı ayçiçeği )
1,5 metre kadar boy yapar. Çiçek tablası 5 – 8 cm çapında, çiçek rengi sarı ve ağustos – eylül ayları arasında çiçek açar.

Fotoğraf 2: Helianthus angustifolius
Yaprakları tüylüdür ve sap bulunmaz. Yapraklar şeridimsi, 5 – 15 cm uzunlukta, kenarları düzdür. Az nemli topraklardan hoşlanır. Kışın fazla soğuklardan etkilenir.
 Helianthus annuus ( Ayçiçeği )
Yıllık bir bitkidir. 2 – 3 metre kadar boy yapar. Çiçekleri iridir. Çiçek tablası 20 – 50 cm çapındadır. Çiçekleri sarı renklidir. Çiçeklenme zamanı temmuz ve ekim aylarıdır.

Fotoğraf 3: Helianthus annuus
Gövde ve yapraklar tüylüdür. Dallanarak büyür. Güneşli yerlerde, gübreli topraklarda iyi yetişir. Sıcak yerlerden hoşlanır. Tohumla üretilir.
 Helianthus giganteus ( Dev ayçiçeği )
2 – 3 metre boylanabilir.

Fotoğraf 4: Helianthus giganteus
Çiçek tablası 3 – 5 cm çapındadır. Çiçek rengi sarıdır. Ağustos ve eylül aylarında açar. Yaprakları 18 cm uzunluğundadır. Yaprakların kenarları düz veya dişli olabilir.

 Helianthus microcephalus ( Ufak tablalı ayçiçeği )
2 metre boylanabilir. Çiçek rengi sarıdır. Tabla çapı 8 – 18 cm’dir. eylül ve kasım aylarında çiçeklenir.

Fotoğraf 5: Helianthus microcephalus
Yapraklar karşılıklı dizilmiş, uzun ince saplı ve alt yüzü tüylüdür. Dona karşı dayanıklıdır.
 Helianthus multiflorus ( H.decapetalus ) ( On tablalı çok çiçekli ayçiçeği )
1 – 2 metre boylanır. Çiçek tablası katmerli ve orta büyüklüktedir. Ağustos ve eylül ayları arası açar. Çiçek rengi sarıdır. Yaprakları oval, ucu sivri, kenarları dişlidir.

Fotoğraf 6: Helianthus multiflorus
Açık alanda tohum ekimi yapılır. Sıcak mevkilerde, güneşli, yarı gölge alanlarda kullanılmalıdır.

6. Karşılaşılan Önemli Hastalık ve Zararlılar
Külleme, botrytis ve solgunluk hastalıkları karşılaşılan en önemli problemlerdir.

Kaynak :Megep