Şimşir (Baxus) Yetiştiriciliği

Bilimsel sınıflandırma
Alem:Plantae (Bitkiler)
Bölüm:Magnoliophyta
Sınıf:Magnoliopsida
Takım:Buxales
Familya:Buxaceae
Cins:Buxus
Buxus (Şimşirler)
Buxaceae familyasından olup 30 kadar türü vardır. Akdeniz Bölgesi, Batı Asya ve Orta Amerika'da doğal olarak yaşarlar. Ülkemizde de doğal olarak yetişen türleri vardır. Genel olarak çalı nadiren ağaççık formunda, herdem yeşil bitkilerdir. Sürgünleri 4 köşelidir. Yapraklan derimsi, tam kenarlı ve tüysüzdür.
Gölgeye dayanıklı, yavaş büyüyen, nemli ve besin maddelerince zengin toprakları tercih eden bir bitkidir. Odunu sert ve özellikle el sanatları için çok kıymetlidir.

Türleri:
Buxus austro-yunnanensis - Yunnan şimşiri
Buxus balearica - Uzun yapraklı şimşir.Türkiye
Buxus bodinieri
Buxus cephalantha
Buxus cochinchensis
Buxus colchica - Gürci şimşiri
Buxus hainanensis - Hainan şimşiri
Buxus harlandii - Harland şimşiri
Buxus hebecarpa
Buxus henryi - Henry şimşiri
Buxus hyrcana - Hazar şimşiri
Buxus ichangensis
Buxus latistyla
Buxus linearifolia
Buxus megistophylla
Buxus microphylla - Japon şimşiri
Buxus mollicula
Buxus myrica
Buxus papillosa
Buxus pubiramea
Buxus rivularis
Buxus rolfei
Buxus rugulosa
Buxus rupicola
Buxus sempervirens - Adi şimşir.Türkiye
Buxus sinica - Çin şimşiri
Buxus stenophylla
Buxus wallichiana - Himalaya şimşiri
Afrika, Madagaskar
Buxus acuminata
Buxus calcarea
Buxus capuronii
Buxus hildebrantii
Buxus humbertii
Buxus itremoensis
Buxus lisowskii
Buxus macowanii
Buxus macrocarpa
Buxus madagascarica
Buxus monticola
Buxus moratii
Buxus natalensis
Buxus obtusifolia
Buxus rabenantoandroi
Amerika
Buxus aneura
Buxus bartletii
Buxus brevipes
Buxus citrifolia
Buxus crassifolia
Buxus ekmanii
Buxus excisa
Buxus heterophylla
Buxus imbricata
Buxus lancifolia
Buxus macrophylla
Buxus mexicana
Buxus muelleriana
Buxus olivacea
Buxus pilosula
Buxus portoricensis
Buxus pubescens
Buxus rheedioides
Buxus vahlii
Buxus sempervires (Şimşir, Adi Şimşir , Türkiye Şimşiri)

Genellikle 1 m boylu çalı, nadiren 7-8 m boyunda, ağaççık formunda herdem yeşil bitkilerdir, ispanya, Portekiz, Fransa. Sardunya Adaları, Almanya, Bulgaristan, Yunanistan, Kuzey Afrika ve Ülkemizde doğal olarak yaşamaktadır.

Kabuk pürüzlü, sarımsı kahverenginde, sürgünler önce tüylü, sonra tüysüz, dörlköşe, zeytin yeşili renginde, yapraklar elips biçiminde, tam kenarlı, 1-3 cm uzunluğunda, derimsi üst yüzü parlak yeşil renkli, alt yüzü sarımsı açık yeşil renklidir. Yaprak sapı kısadır. Yapraklar karşılıklı dizilmiştir. Çiçekleri zor görülür. Erken çiçekler sarımsı yeşil, dişi çiçekler beyazımsı renklidir. Meyve küremsi veya ters yumurta biçiminde, kapsül meyve durumundadır. Olgunlaştığında siyahımst-kahverengidır. Tohum üç köşeli parlak ve siyahtır.

Buxus sempervirens besince zengin, nemli, serin, gevşek, humuslu, kireçli yerlerde İyi gelişir. Donlara karşı hassastır. İklimi ılımlı ve nemli olan yerlerde, gölgeye dayanıklı olduğun-dan ağaç altlarında yetiştirilebilir Odunu sanayide el sanatlarında kullanılır. Makasa çok elverişli olduğundan çit veya değişik kesimlerle bahçelerde heykel yapımında kullanılır. Ülkemizde en çok kullanılan formu Buxus sempervirens var.sulruticosa'dır. Bodur bir bitki olan bu form 60-70 cm kadar boylanır ve özellikle eski evlerin bahçelerinde çiçek tarlalarında ve çit bitkisi olarak kullanılır. Genel olarak dik duruşlu, sık görünüşlü dalları sert, yapraklan 1 cm kadar uzunlukta elips biçiminde ve kenarları tamdır.
Üretimi daha çok çelik ve bölme ile olur. Tohumla üretim mümkün ise de pek tavsiye edilmez. Zira tohumdan çokan bitkiler çok geç büyür. Ekim-Kasım aylarında 7.5-15 cm uzunluğunda hazırlanan yarı odunsu çelikler açıkta veya soğuk yastıklarda kolayca köklenir. Çelikler 2 kısım peat+1 kısım kum karışımında köklendirilmelidir. Çelikleri köklenmeyi arttırıcı kimyasal maddelerle muamele etmeye gerek yoktur. Köklenen çelikler İlkbaharda gelişme yastıklarına aktarılır. Bölme daha çok bodur formlu Buxus'larda uygulanır. Gelişmiş olan anaç bitkiler ilkbaharda sökülerek 20-30 cm aralıklı çizilere ayrı ayrı dikilirler. Genç bitkiler daima topraklı olarak sökülüp şaşırtılmalıdır.