Çeliklere Uygulanan İşlemler

Çeliklerde köklenmeyi artırmak için çelik alma işleminden sonra bazı işlemler uygulanır. Yapılan bu uygulamalar çeliklerin köklenmesine olumlu etki yapar. Bu uygulamaları şöyle açıklayabiliriz:
􀂾 Tomurcuk ve yaprakların varlığı: Tomurcukların varlığı özellikle büyüme başlamışsa çeliklerde kök oluşumunu hızlandırır. Bazı bitkilerde özellikle önceden oluşmuş kök taslakları yoksa tomurcukların köreltilmesi kök oluşumunu durdurur. Eğer çelikler tomurcukların kış dinlenmesinde olduğu dönemde alınırsa tomurcukların köklenmeyi teşvik edici etkileri görülmez. Eğer çelikler ilkbaharda, tomurcuklar kış dinlenmesinden çıkıp uyanmaya başladığı dönemde alınırlarsa tomurcukların kök oluşumu üzerinde olumlu etkileri ortaya çıkar.

Fotoğraf : Tomurcuk ve yaprakları alınmış, alınmamış çeliklerin karşılaştırılması
Çeliklerin yapraklı olmasının kök oluşumu üzerine olumlu etkisi olmaktadır. Yapraklarda fotosentez sonucunda meydana gelen karbonhidratlar kök oluşumuna yardımcı olur. Yaprak ve tomurcukların köklenmeyi teşvik edici etkileri oksinler sebebiyledir. Bu organlar kuvvetli oksin üreticileri oldukları bilinmektedir. Oksinlerin bulunduğu yerler ise yaprak veya tomurcuğun hemen altındadır. Bu da tepeden aşağıya doğru bir taşımanın olduğunu ortaya koyar. Oksin üretimi aynı zamanda fotosentez ürünleri yapmasıyla karışık bir durum almaktadır. Sonuç olarak oksinlerin yaprak ve tomurcuklarının hemen altında bulunması köklenme aşamasında olan çelikler için istenen bir olaydır.
Yapılan araştırmalarda yaprakların etkisinin ortaya çıkabilmesi için ışığın gerekli olduğunu ortaya koymuştur. Kök oluşu üzerinde hemen hemen aynı kuvvetteki etki karanlıkta da meydana gelmektedir.
􀂾 Yaprakların alınması: Alınan çelikler üzerindeki fazla yapraklar ya tamamen kesilerek ya da küçültülerek çelik üzerinden uzaklaştırılır. Bunun sebebi yapraklarda meydana gelecek transprasyonu azaltmaktır. Çelikler transprasyonla kaybettikleri su miktarını eğer ortamdan karşılayamazlarsa kurumalar meydana gelebilir. Çelik üzerinde çok fazla sayıda yaprak bulunması transprasyonun artmasına neden olur. Bunu azaltmak için de yapraklar alınır.
Aynı zamanda köklendirme yerlerinde çeliklerin fazla yer kaplamalarını önlemek içinde yapraklar alınır.
􀂾 Yaralama: Çeliğin dip ucunu yaralamakla birçok bitki türünün odun çeliklerinde kök oluşumu hızlanmış olur. Ardıç, mazı, akçaağaç, manolya, çobanpüskülü türlerinin çeliklerinde yaralamanın köklenmeye önemli ölçüde yardım ettiği görülmüştür. Birçok yaralama metotları vardır. Mazı gibi dar yapraklı türlerinde çelikler hazırlanırken çelik yapılacak dalların kenarları çok az miktarda soyularak uygun yara meydana getirilir. Çeliğin dip kısmının her tarafından keskin bir bıçakla 2,5–5 cm uzunluğunda kabuğu geçerek oduna kadar uzanan bir çizgi yeterli olur. Jilet kullanarak daha kuvvetli bir yara açılabilir.


Fotoğraf : Çeliklerde yaralama işlemlerinin yapılışı
Manolyalar da çeliğin dip tarafındaki kabuğun kambiyumunu meydana çıkaracak, fakat odunun derinliğine gitmeyecek şekilde kesilerek daha etkili olarak yaralanabilir. Çelikler yaralandıktan hemen sonra kök uyarıcı bileşimlerden biri ile ya toz ya da yoğun daldırma çözeltisi yöntemiyle muamele edilirse daha olumlu sonuçlar alınabilir.