Peyzaj (Bahçe Düzenleme)

Peyzaş Nedir ( Peyzajın tanımı )
Peyzajın genel anlamına bakılacak olursa; manzara veya görünüm anlamına gelmektedir. Peyzaj kavramı çeşitli meslek gruplarının ilgi alanına girer. Bu meslek grupları tarım, orman, mimarlıklar, kent ve bölge planlanmacılığı, coğrafya, güzl sanatlar gibi ilgili meslek dallarıdır.Peyzaj, bir noktadan bakıldığında görüş çerçevesi içine girebilen doğal ve kültürel varlıkların bir arada meydana getirdikleri görünüştür.Peyzaj, çevre içinde yer alan çeşitli karakterdeki doğal ve kültürel elemanların bir arada meydana getirdikleri görünüştür.Peyzaj, yeryüzünde ormanın, tarım alanının, yerleşim alanının kapsadığı görünümdür.Peyzaj, gerek bireysel, gerekse toplum olarak insan ve doğa arasındaki karşılıklı etki sonucunda gelişen ve değişme gösteren bir kavramdır

Peyzajın Amacı
Peyzajın yapılmasıyla, çevrenin süs bitkileriyle bezenmesinin ötesinde gerçek bir gereksinim olduğu herkes tarafından kabul edilmiştir. Kentsel ve kırsal alanlarda, doğal peyzaj alanlarının, güzellik ve niteliğini koruyarak sürekliliğini sağlamak, insanlar için kültürel, işlevsel ve estetik yaşama ortamı yaratılması ama.lanmaktadır. Peyzaj planlama, insanlar için en iyi arazi kullanım yollarının bulunmasına ve oluşturulmasına yardımcı olmaktadır.Peyzaj planlaması sonucu gerçekleştirilecek olan yaşama ortamı; bir amaca hizmet etmeli, bir işlevi (yararı) olmalı, bunun yanı sıra estetik ve ekonomik olmalıdır.

Peyzajın Sınıfları
Peyzaj çeşitli şekillerde sınıflandırılmaktadır. Genel olarak peyzajın doğal ve kültürelolmak üzere iki çeşidi vardır.

a) Doğal Peyzaj

Doğada kendiliğinden varolan obje ve .zellikler ile doğal hayatın oluşturduğu bir sentezdir.

b) Kültürel Peyzaj

Doğadaki varlıkların veya objelerin insan eliyle değişmiş, oluşturulmuş ve hareketlenmiş olduğu yerler kültürel peyzajı oluşturur. Kültürel peyzaj da ortaya konulankullanım durumuna göre isimlendirilir. Bunlar;

Kırsal Peyzaj

Tarım alanları, meyve-sebze bah.eleri, hayvancılık ve çiçekçilik işletmeleri, sulama tesisleri bu peyzaj sınıfı içine girer. İnsan hayatına çok iyi uyum sağlamış, sakin huzur sağlayan ve oyalayıcı bir yapıya sahiptir. Doğanın diğer varlıkları ile bir bütünlük yaratır.

Kentsel Peyzaj

Kentlerde nüfus artışı ve yoğun yapılaşma sonucu oluşan kitle, blok ve taş yığınlarının çevresi ile birlikte yarattığı bir peyzajdır. Kentsel peyzajın s.rekliliği insanın doğayla olan ilişkisini keser. Kentsel peyzaj da insanı doğaya yakınlaştıran unsurlar olarak bağımsız ev bahçelerini, site bahçelerini, gezi yerlerini, meydanları, bulvarları, mezarlık gibi alanları görmekteyiz.

Endüstri Peyzajı
Gelişmiş Ülkelerde sanayi tesislerinin, maden ocaklarının, endüstriyel diğer mekanların peyzajıdır. Burada oluşan çirkin görüntüleri kapatmak, çevre ve hava kirliliğini azaltmak için yapılan çalışmalardır.

Yol Peyzajı

Özellikle geniş karayollarının yapımı sırasında bozulan veya tahrip edilen doğal peyzajın yeniden düzenlenmesi amacıyla yapılmaktadır.

Orman Peyzajı

Ormancılıkla ilgili faaliyetler sonucu doğmuş olan peyzaj tipidir.

Turistik Peyzaj

Turistik yerler, tatil köyleri, sahil siteleri, kent dışı sportif tesisler ve alanlar, sağlıkla ilgili tesisler ve kür yerleri, arkeolojik sanat eserleri ve .evrelerinin d.zenlenmesi sonucu ortaya çıkan peyzaj tipidir.

Peyzaş Planlaması Çalışmalarında Genel İlkeler
Peyzaj Planlaması çalışmalarında Genel İlkeler Peyzaj planlaması, yeryüzünde ve sınırlı alanlar üzerinde yaşayan insan toplulukları için iyi arazi kullanımı amacıyla oluşturulmuştur. Doğadaki peyzaj alanlarının güzellik ve niteliği korunarak insan kullanımına sunulur.İyi bir mekan organizasyonu fonksiyonel, estetik ve ekonomik ilkelerin ışığı altında yapılır.
Planlamada bu üç ana ilkenin birbirine paralel olması gerekir. Yaşanacak mekan hem onksiyonel, hem estetik hem de ekonomik olacak şekilde planlanmalıdır. Fonksiyonel olup da estetik ya da ekonomik olmayan veya ekonomik ve estetik olup da fonksiyonel olmayan bir planlamanın fazla bir değeri yoktur.

Estetik İlkeler
Estetik, ölçülü güzellik anlamına gelir. Bir kişinin gözündende ya da duygularında güzel olarak eğerlendirilen bir obje, bir başkası için güzel olmayabilir.
Peyzaj planlamalarında estetik ilkeleri üç grupta toplanabilir.

1-Ayıklama ( Eliminasyon)

Estetik bir görünüm elde etmek amacıyla yapılması gerekli ilk işlemdir. Bu işlem, bir düzen içindeki göze hoş gelmeyen, olumsuz elemanların uzaklaştırılıp güzel bir ortamın ortaya çıkarılması amacıyla yapılmaktadır. Ayıklama işlemi estetik görünüm sağlanmasındaki en önemli adımdır.
Ayıklama sonrası üç işlem söz konusudur.
a) Olumsuz obje alındıktan sonra yeri boş bırakılır.
b) Onun yerine oraya uygun başka obje yerleştirilir.
c) Olumsuz obje alınamıyorsa gizlenebilir

Ayıklama, görsel yönden estetik bir sonu. ortaya koyar. Gül kenarındaki bir tepe üzerine çıkıp etrafı incelediğimizi düşünelim. Durgun sudaki kayığı, gül çevresindeki insanları, bitki örtüsünü, çakıl taşlarını, kayalıkları vb. görürüz. Bunların hepsi bizi olumlu yönde etkiler. İnsan bunları g.rmekten mutlu olur. Bu değişik objelerin hepsi bir arada bütünlük yaratır. Birinin bile eksikliği insanı etkiler. Bu objelerin hepsi doğal peyzaj denilen görüntüyü ortaya koyar. Deniz kenarına atılmış bir konserve kutusu, şişe, kötü koku, gürültü, lastik, egzoz dumanı istenmeyen obje ya da özellikler insanları bulunduğu ortamdan ka.maya zorlar. İnsan istemediği bu objeleri oradan uzaklaştırmak ister. Bu ama.la yapılması gereken işlem ayıklamadır. Tüm bu olumsuzlukları uzaklaştırıp olumlu bir ortam ortaya koymak amacıyla ayıklama yapmamız gerekir.

Bazı durumlarda olumsuz objeyi ortadan kaldırma imkanı olmayabilir, o zaman objeyi gizleme işlemi yapılır. Gizleme işleminde, görünmesi istenmeyen objenin önüne ve yanına başka objeler yerleştirilir. Böylece istenmeyen obje başka objelerle kapatılmış olur. örneğin,görüntüy. bozan bir duvarın önüne yüksek boylu bitkiler dikilerek görüntü kapatılabilir.

2-Uyum ( Harmoni )

Birbirine benzer ve olumlu .zelikleri olan canlı ya da cansız objelerin bir arada kullanılması sonucu ortaya çıkan görünüm de estetik bir görünümdür. Doğa ile doğa arasında uyum olabileceği gibi obje ile obje arasında veya doğa ile obje arasında bir uyum s.z konusudur. Uyum; ölçü, biçim, renk, doku bakımından olabilir.Doğa içinde insan eliyle yapılmış ancak doğa ile kaynaşmış, bütümnleşmiş gibi görünen insanın yadırgamadığı objeler, doğa ile obje arasında uyum olduğunu gösterir. örneğin, doğa ile uyum sağlamış bazı köprüler vardır. Bunlar çevre ile bütünleşmiştir. Bu örnekte olduğu gibi bazı objeler doğaya ilave edildiğinde uyum yarattığından insanlar tarafından beğenilipistenilmektedir. İnsan bu objelerle kendini doğa içinde çok daha mutlu hisseder. Boğaz’ da Anadolu ve Rumeli Hisarları sonradan ilave edilmiş olmakla beraber doğa içinde uyumlu bir bütünlük oluşturmuşlardır. Yine aynı şekilde Çin Seddi, dağlık arazide kilometrelerce devam eder. Bu durum tesviye eğrilerine uygun olarak tesis edildiğinden gözümüzde etkisi olumludur.Bir yörede bitkisel materyalle yapılan plantasyon .alışmasında, bitkilerin o yöreye uyum sağlamasına da dikkat edilmelidir. Seçilen bitkiler yörenin ekolojik yapısına ve araziformuna uygun olmalıdır. Yumuşak .izgileri olan arazide yuvarlak formlu; dik, keskin.izgileri olan arazide piramidal formlu bitkiler kullanılmalıdır. Doğa i.inde yer alan doğal elemanlar arasında bir uyum varsa doğa ile doğa uyumu gerçekleşmiş olur.

3-Zıtlık

Doğanın ya da objenin .nemli ve belirgin olan bir .zelliğinin, kendisine zıt olan birdoğa par.ası ya da bir obje ile daha da kuvvetli h.le getirilmesi amacıyla yapılır. Doğanın .l.., bi.im, renk, doku gibi .zelliklerinden herhangi biri en belirgin olabilir. Bu belirgin .zellik, kendisine zıt olan canlı ya da cansız bir materyalin birlikte kullanımıyla .n plana .ıkar. B.ylece .ok daha dikkat .ekici h.le gelir. Örneğin, doğada durgun su yüzeyinin yanında sivri tepeler zıt bir g.r.nt. verir ve durgun su yüzeyinin görünümünü çok daha kuvvetli bir şekilde oraya koyar. Bu, doğa- doğa zıtlığına .rnektir. Aynı durumun tersi de s.z konusudur. Yani durgun su y.zeyi, tepelerin sert görüntüsünü ( form özelliğini) daha kuvvetli algılamamızı sağlar. Su y.zeyinin yerine sivri, piramidal ağa.lar olsaydı bu keskin form iyi algılanamazdı.

İki objenin birbirinden farklı olan olumlu özellikleri her iki objenin de bu özelliklerisebebiyle daha da dikkat .ekici olmasına yol a.ar. Tasarımda kullanılan obje ya da doğanın belirgin ve olumlu bir özelliği var ise buna zıt objeler kullanarak bu özellik daha da ön plana.ıkarılmalıdır.

Fonksiyonel İlkeler

Fonksiyon; işe yararlılık, kullanışlılık ya da amaca elverişlilik anlamına gelir. Peyzaj planlamasında yer alan canlı-cansız her objenin bir fonksiyonu olması gerekir. Fonksiyonu olmayan objeye planlamada yer verilmez.
Her mekan, kendi amacına uygun şekilde düzenlenir. Bir ev bah.esi, şehir parkı, sporalanı, botanik bahçesi, sergi alanı, fabrika, okul ayrı işlere yarayışlıdır. Bu sebeple bu mek.nların kullanış ama.larına uygun olarak d.zenlenmesi gerekir. Bir fabrikanın okul olarak kullanılması olanaksız olduğu gibi, bir okulda yapılacak değişikliklerle onun fabrika haline dönüştürülmesi düşünülemez.Peyzaj planlamasında canlı ve cansız objeler bir arada kullanılacağından bunların ayrı ayrı fonksiyonları düşünlmelidir.İnşai tesisler ve mimari yapı elemanları cansız objelerin tamamını kapsar. Bu objelerin her birinin bir amacı, işlevi vardır. örneğin, ev bir ailenin rahatça yaşamasına yarayan bir mekan olmalıdır. Kapı her şeyden önce bir koruma aracıdır. Pencere ışık alma fonksiyonunu yerine getirir. Bir sınır çiti, geçiş ve görüşü. engelleyecek ölçüde ve formda olmalıdır. Bir bahçe yolu, insanların rahat.a y.r.mesine olanak verecek genişlikte ve sağlamlıkta olmalıdır. Bah.e, oturması tasarlanan insan sayısını barındırabilecek ölçülerde ve formda tesis edilmelidir. Cansız yapı elemanlarının fonksiyonel olabilmesi i.in bazı teknik ilkelere, ölçülere ve formlara göre tesis edilmesi gerekir.Fonksiyonel olarak tesis edilen cansız yapı elemanlarındaki monotonluğu gidermek, estetik bir değer katmak amacıyla değişik materyaller kullanılmaktadır. örneğin, pergolakolonları ve kirişlerinde keskin hatlardan ileri gelen monotonluğu giderici süslü profiller, geniş kaplama alanlarının kuruluğunu gideren farklı renk ve dokudaki yapılar, sınır çiti, kapıve duvarların monotonluğunu gideren hareket veren çeşitli profiller, eserin ana çizgilerine uyumlu olan, konstraksiyonun bir parçası duygusunu uyandıran yapı elemanlarıdır.Peyzaj planlamasında bitki materyalinin de fonksiyonları vardır. Düzenlemede fonksiyonu olmayan bitki materyaline yer verilmez. Bilin.li bir düzenleme de iğne yapraklı, geniş yapraklı ağaç ve çalılar ile yer örtücü.lerin her birinin ayrı ayrı fonksiyonları vardır.

Açık ve yeşil alanlarının fonksiyonları şu şekildedir;

a) Açık ve yeşil alanlar yerleşim alanları için fiziksel bir denge sağlarlar. Açık alanlara yer verilmediğinde, farklı özellikler taşıyan alanlar bir birinden ayrılmaz. Açık- yeşil alanlar bu farklı dokuları birbirinden ayırır.

b) Açık ve yeşil alanların ışık, hava, gürültü. ve yaya güvencesi konularında olumlu sonu.lar yaratan işlevleri vardır. Kent dokusu i.inde belirli hacimde boşluk gerekir. Bunu da a.ık ve yeşil alanlar sağlar.

c) Açık-yeşil alanlar gürültüyü emerek, yürüyen insanlara elverişli bir ortam sağlarlar.

d) Açık-yeşil alanlar kentlere mikroklimatik özellikler kazandırır. Büyük şehirlerde yapay bir iklim vardır. Beton, taş binalar doğada yapay bir iklim yaratır. Bu nedenle şehirlerdeki sıcaklık ortamları yazın normalden daha fazla, kışın normalden düşüktür. Böyle bir ortamda açık yeşil alanlar mikroklimatik ortam yaratan alanlardır.

e) Açık-yeşil alanlar şehirlere her zaman temiz ve serin hava akımı sağlar. Olgun bir yaştaki kayın ağacının 10 kişinin yıllık oksijen ihtiyacını karşılayabildiği saptanmıştır.

f) Açık- yeşil alanlar dinlenme, eğlenme için uygun ortamlardır.

g)Açık- yeşil alanlar kentlerde organik d.zen yaratır. Kentlerde mimari yapıların keskin ve sert çizgileri, insanlar .zerinde olumsuz etkiler yaratır. Yeşil alanlar binaların sert .izgilerinin yumuşamasına neden olur.

h) Açık- yeşil alanlar mimari elemanlar i.erisinde uygun bir yerleşim sağlarlar. Bir yapının açık ve yeşil içindeki görüntüsü çok etkilidir. örneğin, Kız Kulesi denizin ortasında olmasıyla dikkat .ekmektedir.

ı) Açık – yeşil alanlar insan ölçüsüne göre denge kurarlar. İnsan kendi yaptığı binaların baskısı altında kalarak kendi ölçüsünü kaybeder. Psikolojik yönden baskı altındaki insanların kendilerine uygun bir ölçü. bulmasını açık-yeşil alanlar sağlar.i) Açık yeşil alanlar estetik değer yaratırlar. Gözümüzdee olumlu bir sonuç yaratmaları da fonksiyoneldir.

j) Açık yeşil alanlar toprağın üst kısmını örtmek suretiyle toprak ve suyu korur, toprak verimliliğini arttırır.

k) Açık yeşil alanlar ekonomik yarar sağlar. Peyzaj ama.lı bitkisel .retim ve pazarlama ile ilgili sekt.rlerin gelişmesine katkıda bulunur

Peyzaj Fiziki Planlama Aşamaları
Peyzaj Planlama Aşamaları ( Fiziki Planlama )Peyzaj planlama, alan kullanımına yönelik çalışmaların yapılmasına karar verilen aşamadır. Peyzaj planlamada, planlaması yapılacak alanın peyzaj değerlerine yönelik kaynaklar toplanıp analiz çalışmaları yapılır. Peyzajları iyileştirmeye yönelik çalışmalar dayapılır. çevre çelişkilerinin oluşturduğu olumsuz etkiler ortama uygun duruma getirilir.Peyzaj planlamada çalışma ölçekleri 1: 1000 – 1: 50000 ve üstüdür.

Herhangi bir alana ilişkin peyzaj planlama .alışmalarında, izlenmesi gereken altı ayrı

aşama vardır.

Bu aşamalar,

* Alan seçimi,

* Sürvey çalışmaları,

* Alan analizi,

* Alan strüktür diyagramı,

* Avan proje,

* Uygulama projesi.

Kentsel alanlarda ve kırsal alanlarda yapılan planlama .alışmalarında başarılı bir sonuç iç.in bu altı aşamanın sırasıyla dikkate alınması gerekir. Peyzaj planlama aşamalarından bir veya bir kaçı dikkate alınmaksızın yapılan uygulamalarda, peyzaj planlama çalışmalarında başarılı bir sonuç alınması beklenemez. Geri dönüş. olanaksız hatalar ortaya çıkar.

Alan Seçimi

Peyzaj planlama .alışmalarına başlarken dikkate alınması gerekli olan ve planlamayı etkileyen en önemli aşamadır. Her iş bir alan .zerinde ger.ekleşeceğinden uygun alan se.imi ile işe başlanmalıdır. Planlama ne kadar güzel olursa olsun uygun alan se.ilmezse başarılı sonu. elde edilemez. Örneğin; otoparkı olmayan bir alışveriş merkezinin ya da şehir i.erisinde bulunan benzin istasyonunun peyzajı ne kadar başarılı olsa da fonksiyonel olarak uygun değildir.Alan seçimi ile ilgili olarak fiziki planlama, bölgesel ve kentsel çevre düzenlemesi planları, kent planlama çalışmaları ile harita genel müdürlüğünden elde edilecek bilgiler işe başlamadan önce sağlanmalıdır.

Arsa seçiminde dikkate alınması gerekli başlıca faktörler şunlardır;

* Şehir ç.inde seçilecek arsaların gürültü, toz ve dumandan, endüstriyel yerleşimlerden uzak sakin yerlerde olması arzu edilir.

* Alt yapının mevcut olması istenir.

* Arsanın jeolojik yapısının bina inşasına, toprak yapısının da bahçe tesisine uygun olması gerekir. çok dik, heyelan tehlikesi altındaki yama.lar, tuzlu,bataklık ya da kumsal alanlar bahçe tesisine uygun değildir.

*Bina ve bahçe tesis edilecek arsaların meyil derecesinin %5 ile 10 arasında olması gerekir. Bu tip arazilerin topografik yapısı, hareketli kompozisyonlara olanak sağlar. Ancak tesviye i.in biraz işçilik gerekir. %10 dan daha fazla meyilli arazilerde çok hacimli ve pahalı olan kazı dolgu işleri gerekir.

* Arsa parselleri değişik geometrik şekillerde olabilir. ön cephesi çok dar veya çok geniş, arka cephesi .ok derin veya derinliği olmayan arsalarda çalışmak biraz güçtür. Başarılı çalışmalar zor elde edilir.

* Planlamalarda başarıyı etkileyen diğer bir faktör de arsanın büyüklüğüdür. Ev ile bahçe sahası arasında bulunması gereken asgari oran da 1/8 olarak belirlenmiştir. örneğin, 100 metrekarelik bir ev için 800 metrekare büyüklüğünde bir arsaya gereksinim vardır.

Sürvey Çalışmaları

Seçilen alan ile birlikte, bu alanın i.inde ve dışında kalan her türlü özellik bu aşamada belirlenir. Başarılı bir planlama i.in arazinin fiziki .zelliklerini ve .evresindeki ayrıntıyı bilmek gerekir. Sürvey .alışması mutlaka seçilen alan üzerinde yani yerinde yapılmalıdır. Planlama yapılacak alanın incelikle topografik haritası elde edilir. Arazinin toprak durumu hidrolik .zellikleri incelenir. Toprağın fiziksel ve kimyasal özellikleri, pH sı, taban suyu gibi konular plan .zerinde işaretlenir. Arazinin çevresi ile olan uzak ve yakın ilişkisi incelenir. Doğal bitki örtüsü, hayvanlar alemi, önemli ağaçlar belirlenmelidir. Elde edilen her türlü bilgi ve verilerin plan ya da harita üzerinde g.sterilmesi sonucu grafik sürvey çalışması ortaya çıkar. Gözle görülen varlıkların yanı sıra rüzgar, kkötü koku bu grafik üzerinde işaretlenmelidir.

Alan Analizi

Arazide saptanmış olan .zelliklerden, planlama amacına uygun olarak hangilerinin korunup hangilerinin eleneceğine karar verilir. örneğin, dekoratif bir tepe korunurken çirkin inşa edilmiş bir bina gizlenmelidir.

Alan Strüktür Diyagramı (Leke Plan)

Kullanış amacına uygun olarak se.ilmiş bir alanın çeşitli fonksiyonlar için kullanma durumunun ortaya çıkarılmasında kullanılır. örneğin, okul için merasim alanı, spor alanı, uygulama bahçesi ve otopark alanı se.ilmelidir. Okul binası i.in uygun yer saptandıktan sonra diğer kullanımlar uygun yer ve ölçekte leke planı üzerinde belirtilir.

Avan Proje (ön Proje)

Uygun bir ölçek kullanılarak yapı ve alanlar büyüklekleri ile ortaya konur. Avan proje planlama alanının büyüklüğüne göre 1/1000, 1/500, 1/200 ve 1/100 .l.ek kullanılarak hazırlanır. Avan projede özellikle uygulama maliyeti ve şartları başta olmak üzere ilgilinin isteği doğrultusunda bazı değişiklikler yapılabilir.

Uygulama Projesi (Kesin Proje)

Avan projenin tartışma sonunda geliştirilmiş, olgunlaştırılmış ve uygulamaya hazır duruma getirilmiş son şeklidir. Kesin, ölçekli, ölçüleri belirtilmiş uygulama projesidir. Uygulama projeleri ile birlikte detay projeleri de çizilebilir (kamelya, oturma .nitesi, duvar, otopark gibi). Uygulama projeleri 1 / 200, 1 / 100 ve 1 / 50 ölçekle yapılır.

Peyzaj Projesinin Araziye Uygulaması
Bu husus Projenin uygulanma aşamasıdır. Plan uygulaması sırasında şu konulara dikkat etmemizgerekmektedir.önce bina ve garaj gibi büyük mimari yapı elemanlarının inşaatı gerçekleştirilir. Tesviye planına uygun olarak büyük kazı ve dolgu işleri tamamlanır. Daha sonra kanalizasyon, sulama, drenaj ve aydınlatma tesisleri ile duvar, teras, havuz, kamelya, parmaklık, merdiven, yol gibi mimari yapı elemanlarının inşaatı gerçekleştirilir. Her türlü inşaat artıkları ve molozlar temizlenir. Arazinin tümü plana uygun olarak tesviye edilir.

Toprak işleme

Genel olarak topraklar, kumlu, killi ya da humuslu olabilir. Bitkiler organik maddece zengin, humuslu topraklarda en iyi gelişimlerini gösterirler. Organik maddece zengin topraklar verimli topraklardır. Ayrıca toprağın b.nyesinde bitki için yarar sağlayacak suyu da en iyi şekilde tutmaktadırlar. Bu tip toprakların drenajı da iyi olur. Sulama yapıldığında g.llenme olmaz. Kökler gevşek yapıda hızlı gelişim gösterirler.Tüm bah.elerde bitki yetişmesi i.in uygun toprak yoktur. Bunun için bahçe toprağının ıslah edilmesi gerekir. Islah edilecek toprağın durumuna göre yüzeyden itibaren 20 –30 – 40 cm ya da daha fazla bir derinlikte toprağın ıslah materyali ile karıştırılması gerekir. Islah edilecek alan eğer çok geniş ise traktör ile sürmek suretiyle karışımı gerçekleştirmek mümkündür. Eğer az sayıda fidan dikilecek ise lokal olarak bitkilerin dikileceği kısımlar ıslah edilebilir. Bu amaçla dikim çukurunu biraz genişçe açarak çukurun alt ve yan kısımlarına hazırladığımız toprak karışımından eklememiz yeterli olacaktır.

Bitkilerin Dikim Zamanı

Bitkilerin dikimi için hem ilkbahar hem de sonbahar en uygun mevsimlerdir. Birçok insan çiçek dikmek için ilkbaharı bekler. özellikle kışı çok sert geçen bölgelerde ilkbaharda dikim yapmak daha uygundur. Buradaki ama., bitkilerin kışa kadar soğuğa dayanacak şekilde toprağa uyum sağlamalarıdır. Toprağın hiç donmadığı ya da kısa süreli donduğu ılıman bölgelerde ise sonbahar dikimi tercih edilir. çünkü bu bölgelerde yaz sıcağı yeni bitkilere kış soğuğundan daha fazla zarar vermektedir. İklim nasıl olursa olsun bitkilerin yazın dikilmeleri istenmez. Ancak mutlaka dikim yapacak isek, kaplı fidan kullanımı ve özenli bir bakım ile bu kuralın dışına çıkabiliriz.

Dikim Aralıklarını Belirleme

Ağaç ya da çalı olsun, tü m fidanları bilin.li olarak ve uygun aralıklarla dikmek gerekir. Böylelikle bitkiler büyüdüğü zaman iç içe girmez ve başka problemler oluşmaz. .rneğin 1,5 m yayılım gösteren iki çalıyı yan yana dikerken; eğer bunlar .it ya da rüzgar perdesi olmayacaksa en az 1,5 m aralıklı olarak dikmek gerekirken, aynı .alının duvardan ya da binadan 75 cm a.ıkta dikilmesi yeterli olacaktır.
Çit ya da rüzgar perdesi olacak ağaçları dikerken ise normal dikimin yarısı ya da daha az mesafe bırakılmalıdır. Bir.ok insan seyrek dikilen ağaçların görünüm hoş olmadığını düşündüklerinden sık dikim yaparlar. Oysa sık dikim yapıldığında birkaç yıl sonra ağaçlar büyüdükleri zaman alacakları şekil ve büyüklük nedeniyle ağa.lar birbiri içine girerekkarışık, yoğun ve çirkin görüntü oluşturacaklardır.

Dikim Çukuru

Çıplak köklü., topraklı ya da kaplı olsun, bütün fidanların dikimi için benzer büyüklükte bir çukur açmak gerekir.

Uygulama yapacağınız bahçenin toprak özelliklerine ve kalitesine dikkat ederek fidanın kök hacminin en az iki misli hacimde bir çukur açmak gerekir. Dikim çukurunun içerisine dikeceğimiz fidan türününn istediği türden ıslah edilmiş toprak ile doldurmalıyız. Bu durumda kökler ile toprak arasında kolay bir alışveriş sağlanır. Böylelikle kökler toprağa daha iyi nüfuz edecek ve bitkiler hızla büyüyüp gelişebileceklerdir.

Kaplı fidanı kabından çıkarmak i.in kenarından hafifçe vurup, çevirip, hafifçe yuvarlayıp ve köklere zarar vermeyecek şekilde çıkarmamız gerekir. Fidanları toprağı ile birlikte çıkarmalıyız. Fidanı dikim .ukuruna yerleştirdikten sonra hazırladığımız topraktan ilave ederek dikimi gerçekleştirebiliriz. Dikim yaptıktan sonra fidanı mutlaka sulamalıyız. Yapılan bu ilk sulamaya can suyu adı verilmektedir.

Fidan Destekleme

Ağaçlar ve boylu çalıların çoğu, dikim yapıldıktan sonra rüzgarla yıkılmaması ve düzgün büymesi için desteklenmelidirler. Ağaçları desteklemek için kullanacağımız kazıklar köklere zarar vermeyecek şekilde dikim .ukurunun hemen yanına dikilmelidir. Desteklemede kullandığımız kazığı toprak y.zeyinden 70–80 cm yukarıdan ağacın gövdesine bağlanır. G.vdenin zarar görmemesi için bağlamada yumuşak ip ya da destek kullanılır. İp “8” çizecek şekilde bağlanmalıdır. Böylece ağaç büyüme sırasında rahatlıkla genişleme olanağı bulacaktır.

Aşağıda Yeni Dikilmiş bir fidan ile Büyük bir fidanın Fidanların Hereklenmesi görülmektedir.

Sulama

Yeni dikilmiş bitkiler, kökleri toprakla iyi uyum sağlayamadığında kuruyabilir. Dikimden sonraki ilk mevsim, kökler için hafif bir nemlilik yeterlidir. Bitkilerin yeni sürme ve goncalı olduğu dönemlerde fazla miktarda suya gereksinim duyarlar. Kuraklık, genç bitkilerde az çiçeklenme görülmesine neden olur. Yazın kurak g.nlerinde, susuzluğa dayanıksız olan çalılar, sarılıcı ve yer örtücü bitkiler dikkatle izlenmeli haftada bir mutlaka sulanmalıdır. Ağaçların kökleri daha derin olduğu için kuraklıktan daha az etkilenir. Yaz sonundan itibaren su miktarı azaltılmalıdır. Bitkiler kışın uyku dönemine girmektedirler. Bunun yanında çok soğuklarda sulama yapıldığında toprakla birlikte su da donmakta bu da bitkinin köklerinin zarar g.rmesine neden olacaktır.

Gübreleme

Bir çok bahçe kendi besin ihtiyacını kendi karşılayabilse de gübreleme yapmak her zaman iyi sonu. vermiştir. İlkbaharda yapacağımız yanmış hayvan gübresi ile gübreleme toprağımıza besin sağlamaktadır. Ayrıca toprağın bozulan yapısını iyileştirmiş olmaktadır. ülkemizde çok kullanılan diğer bir yöntem ise, suni gübre ile gübrelemektir. % 5 azot % 10 fosfor ve % 10 potasyum içeren ve teknik olarak 5: 10: 10 olarak ifade edilen kompoze gübrelerin kullanılmasıdır. Suni g.breyi ihtiyaca göre hazırlanmış miktarda bitkilerin köklerine sermek ve ardından karıştırmak yeterli olmaktadır. Yaz ortasından sonra g.breleme yapılmamalıdır. Eğer gübrelemeye devam edersek bitkilerimizin gelişimini teşvik etmiş oluruz. Bu da zayıf sürgünlerin kış aylarında etkilenmesine neden olacaktır.