Anemon, Manisa Lalesi ( Anemone)

ANEMONE (ANEMON, MANİSA LALESİ)
YETİŞTİRİCİLİĞİ
Bilimsel Sınıflandırma
 Âlem: Plantae
 Bölüm: Magnoliophyta
 Sınıf: Magnoliopsida
 Takım: Ranunculales
 Familya: Ranunculaceae
 Cins: Anemone sp.
1. Anemon, Manisa Lalesi nin Genel Özellikleri
Pek çok ülkede yetişebilmektedir. Ülkemizde de özellikle İzmir, Aydın ve Antalya bölgelerinde doğal olarak bulunmaktadır. Çok yıllık otsu bitkilerdir. Renkli çiçeklere sahiptir. Çiçekleri birçok eksene göre simetriktir.

Resim 1: Bitkinin genel görünüşü
Tek veya şemsiye durumlu çiçeklerde çanak yapraklar 4 – 5 adet veya daha fazla, taç yaprak gibi renklidir. Ancak taç yaprağı yoktur. Çiçek sapı üzerinde, çiçek çanağının aşağısında üçlü veya el parmakları şeklinde parçalı ve onu çevreleyen bir yaprak oluşumuna sahiptir. Bunun dışında yapraklar sadece köke yakın kısımlardadır. Kök yapısı oldukça kuvvetli, kazık veya rizom tipindedir. Meyve nuks biçiminde ve çok sayıdadır. Genellikle kuzey yarım kürenin ılıman ve serin iklim bölgelerinde, dağınık alanlarda yaygın 60 kadar türü bulunmaktadır. Ülkemizde doğal olarak Anemone blanda yetişmektedir.
2. Anemon, Manisa Lalesinin Üretimi
Pençemsi yapıda olan soğan ya da yumrularıyla üretim yapılır. Pençenin her bir parçasından yeni bir fide elde edilir. Pençeler eylül sonunda iyi işlenmiş yastıklara 10 cm kadar derine dikilir. Pençelerin arası 12 – 25 cm olmalıdır. Kuru havada bir iki defa sulanır. Çok soğuk havalarda özellikle don tehlikesi varsa dikim yapılan yerin üzeri samanla kapatılır. Fidanlar gereğince yetişmeye başladığında aralarında ortaya çıkacak otlar çapalanarak temizlenir. Tohumla da üretimi kolaydır. Mart ayında tohum atılır.
3. Anemon, Manisa Lalesinin Ekolojik İstekleri
Anemonlar, gıdaca zengin, gübreli ve rutubetli toprakları sever. Toprak drenajı iyi olmalıdır. Erken çiçek açan bodur çeşitler gölge ortamlardan hoşlanırlar. Japon Anemonları ise, daha ışıklı ortam isterler. Kurak mevsimlerde bolca ve devamlı suya ihtiyaç duyarlar.
Kışın fazla soğuk şartlarda üstleri örtülmeli, yer değiştirmek gerekirse ilkbaharda yapılmalıdır. Ancak birkaç yıl aynı yerde bırakılmalıdır. Toprağın bol gübrelenmesi ve derin bellenmesi iyidir.
4. Anemon, Manisa Lalesinin Peyzajda Kullanımı
Çiçek bordürlerinde çok kullanılır.

Resim 2: Bitkinin peyzajda kullanımı
Park ve bahçelerde renk sağlamak amacıyla kullanılır. Kesme çiçek olarak da kullanılmaktadır.
5. Anemon, Manisa Lalesinin Önemli Türleri
 Anemone blanda: Kır lalesi, yoğurtçuk
Ege Denizi kıyılarında, dünyanın ılıman ve sıcak bölgelerinde, Balkanlar’ da ve Türkiye’ de özellikle Adana, Mersin, Gaziantep ve Zonguldak bölgelerinde doğal olarak bulunur. 150–2600 metrelerdeki kayalık yamaçlarda ve taşlık yerlerde doğal olarak yetişir.
Doğu Akdeniz Bölgesi'nde yaygın olarak bulunur.

Resim 3: Anemone blanda
Çok yıllık otsu ya da çalımsı bitkilerdir. Yalın kat çiçekli, çiçekleri birkaç yıllık süs bitkidir. Kök rizomludur. Gövde üzerinde birkaç sürgün görülmektedir. Soğukta bekletme çiçek sürgününü teşvik eder. Taç ve çanak yapraklıdır. Yaprak maydanoz şeklindedir.
Yapraklar çokça üçlü olarak bölümlere ayrılmıştır. Yaprakların gövdenin alt bölümünde bulunanları almaşlı dizilişte, gövde üzerinde bulunanlar üçlüdür. Ercik ve yumurtalıklar çok sayıda her bir yumurtalıkta bir tohum tomurcuğu bulunur. Anemone blanda, Anemone türleri
arasında en erken çiçek açanıdır. Çiçekleri iki eşlidir. Ortası sarı tek sıralı mavi tonlarındadır.
İlkbaharda çiçek açan en önemli soğanlı bitkilerdir. Çiçekler nisan-mayıs arası açar. Çiçek yaprakları 5–20 parçalı taç yapraklı görünüşündedir. Meyvelidir, kuru kapalı kapçık meyvesi
vardır. Tohumda endosperm vardır. Fasulye büyüklüğünde ve tüylüdür. Soğanları kurumaya
dayanıklıdır. Yazın dinlenmeye giren soğanlarda istenen en uygun sıcaklık 20 derecedir. Bu sıcaklık 3 hafta sürdükten sonra soğanlar 9 derecede 10 – 12 hafta kalmalıdır. Sonra çiçek meydana gelinceye kadar sıcaklık arttırılır. % 70 nem ister. Bol güneşli iyi drene edilmiş ve nemli toprakları sever. Soğuğa dayanıklıdır, -15°C' ye kadar sıcaklıklarda yetişebilir.
Üretim kök çeliği ile yapılmaktadır. Bir yıl önce iyice gübrelenmiş topraklara dikilirse daha iyi sonuç verir. Çiçek mevsimi sona erip yaprakları iyice kuruyunca soğanlar topraktan çıkarılır. Bu dönem haziran-ağustos ayları arasına denk gelir, soğanlar temizlenir, boylarına göre tasnif edilir. Park ve bahçe süslemelerinde tercih edilen bir bitkidir. Genellikle canlı, güzel renkli olup, büyük gruplar oluşturmaya uygundur.
 Anemone coronaria: Manisa lalesi
Ana vatanı Ege Denizi kıyılarıdır. Çok yıllık yumrulu bir bitkidir. Tek bir sürgün üzerinde gelişir. 20 – 35 cm arasında boylanabilir. Yaprak kenarları dişli ve damarlıdır.
Yapraklar maydanozun yaprağına benzer. Tüylü kış tomurcuklarına sahiptir. Çiçekleri kırmızı, pembe, mavi, mor renklidir. Bunun yanında sade renkliler olduğu gibi karışık renkliler de vardır. Çiçekler 3 – 6 cm çaplı ve yalınkat ya da katmerli olabilmektedir.
Çiçekler sürgün ucunda tek olarak bulunmaktadır. Meyvesi üzümsü ya da kapsül biçimindedir. Orta derecede neme ihtiyaç duyar. Bol ışıkta iyi gelişir. Ilıman iklimlerde iyi
yetişir. Soğuk bölgelerde koruma altına alınmalıdır. Organik maddece zengin, içinde kum ve kil karışımı bulunan gevşek topraklarda iyi gelişir.

Resim 4: Anemone coronaria
Tohum ve pençemsi yapıdaki soğanları ile üretilir. Tohumla üretim yeni çeşitler elde etmek için uygulanan bir üretim şeklidir. Tohum çimlenmesi için 15 derecedeki sıcaklık yeterlidir. Ekim işlemi nisan ayında yapılır. Fideler 5 – 10 cm olunca tavalara şaşırtılıp burada pençeleşmesi sağlanır. Pençeleri ile üretim ise sonbaharda yapılır. Hava şartlarına bağlı olarak düzenli sulama yapılmalı büyüme döneminde 1 - 2 kez gübrelemek yararlı olur.
Bahçelerde kır görünümü arz eden kısımlardaki çiçek parselleri için uygundur. Uzun saplı çiçekleri kesme çiçekçilikte de kullanılır.
6. Anemon, Manisa Lalesinde Karşılaşılan Önemli Hastalık ve Zararlılar
Anemone bitkisinde genellikle yaprak leke hastalığı, sürme ve pas hastalığı, külleme görülürken, zararlılardan da yaprak biti, yaprak galeri sineği ve yaprak nematodu karşımıza çıkmaktadır.

Kaynak :http://www.megep.meb.gov.tr